Σελίδες


Σας προσκαλώ να γνωρίσετε το ιδανικό για διακοπές "Calergi Residence" το οποίο βασίζεται στην αναστήλωση παραδοσιακών σπιτιών που έχω κάνει στο Ατσιπόπουλο, δίπλα στο Ρέθυμνο. ΚΛΙΚ στην εικόνα μου!

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ











ΜΙΑ ΣΕΙΡΑ ΕΝΤΥΠΩΣΙΑΚΩΝ ΜΟΝΤΕΡΝΩΝ ΣΠΙΤΙΩΝ


ΣΠΙΤΙΑ ΠΑΝΩ ΣΤΟ ΝΕΡΟ!!!









Ηλίας Ζέγγελης: Ο μέντορας των μεγαλύτερων stars της αρχιτεκτονικής

Γράφει ο Γιάννης Κωνσταντινίδης

Δίδαξε και διδάσκει σε μερικές από τις σημαντικότερες αρχιτεκτονικές σχολές του κόσμου και μεταξύ των φοιτητών που πέρασαν από τα έδρανά του συγκαταλέγονται οι δύο γνωστότεροι αρχιτέκτονες της εποχής μας: ο Ρεμ Κούλχας και η Ζάχα Χαντίντ. Παράλληλα δεν εγκατέλειψε ποτέ την ενασχόλησή του με τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό.

Ο Χαλίλ Γκιμπράν έλεγε ότι «ο πραγματικά σοφός δάσκαλος δεν σε καλεί να εισέλθεις στον οίκο της σοφίας του, αλλά σε κατευθύνει στο να οδηγείσαι πάντα από τη δική σου σκέψη». Την κλασική αυτή αντίληψη περί ορθής διδακτικής ο Ηλίας Ζέγγελης την αναδιατυπώνει ως εξής: «Έβλεπα πάντα τη δουλειά του διδάσκοντος λίγο-πολύ σαν εκείνη της “μαμής”. Οι φοιτητές “εγκυμονούν” ιδέες και ο καθηγητής-μαμή είναι εκεί για να βοηθήσει να βγει αυτό που έχουν μέσα τους. Ποτέ δεν σταμάτησα να διδάσκω και πάντα έβλεπα τη δική μου εργασία και εκείνη των φοιτητών σαν αλληλοεξαρτώμενες. Δηλαδή, μάθαινα εγώ από τους φοιτητές κι εκείνοι από εμένα».
Ο Ηλίας Ζέγγελης γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε στην περίφημη Architectural Association (ΑΑ) στο Λονδίνο. Ξεκίνησε σ’ αυτήν το διδακτικό έργο του, δύο μόλις χρόνια μετά την αποφοίτησή του. Αργότερα δίδαξε στην Αμερική, διαδοχικά στο Syracuse University, στο Columbia University, στο Princeton και στο UCLA. Σστη συνέχεια επέστρεψε στην Ευρώπη για να διδάξει στην Kunst Akademie στο Νντίσελντορφ, στο Berlage Institut στο Ρότερνταμ και στη Mendrisio Accademia di Architettura στην Ελβετία. Πολύ πρόσφατα ανακηρύχθηκε επίτιμος καθηγητής της Αρχιτεκτονικής Σχολής του Βόλου.
Οι φοιτητές του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας στον Βόλο αναγνωρίζουν σταθερά σε σας μια συγκεκριμένη προτίμηση για κάποια αρχιτεκτονική θεωρία ή αντίληψη; Εκείνο που με ενδιαφέρει και για το οποίο δίνω συχνά εργασίες στους φοιτητές μου είναι η οριοθέτηση της πόλης. Η πόλη με ενδιαφέρει ως κέντρο του πολιτισμού. Κι εκείνο που έχει συμβεί, κυρίως στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα, είναι μια «διάχυσή» της – μια φυγή απ’ αυτήν, σαν να επρόκειτο για μέρος επικίνδυνο. Οι περισσότερες εργασίες που δίνω στοχεύουν στο να οριοθετείται η πόλη και να μην επιτρέπεται να χτίζεται τίποτε έξω από αυτήν, εκτός κι αν πρόκειται για κάτι που συνεισφέρει στην έννοια «εξοχή». Σσήμερα –και ιδίως στην Ευρώπη– είναι ελάχιστοι οι τόποι στους οποίους διατηρείται αυτή η αίσθηση της ελεύθερης από δόμηση φύσης. Το ζητούμενο λοιπόν είναι να υπάρξει ξανά μια διαφοροποίηση μεταξύ της εξοχής και της πόλης. Θα έπρεπε να σταματήσει η διάχυση της οίκησης παντού – η λογική του ότι αφού διαθέτω τέσσερα στρέμματα γης δικαιούμαι να τα χτίσω.
Σε τι θα ωφελούσε αυτό την ανθρώπινη ψυχή; Στην πολιτισμική φύση της. τάση μας προς τη συλλογικοποίηση, προς την κοινωνικοποίηση – κάτι που χάνεται όταν υπάρχει τόσο ελεύθερη δόμηση, επειδή ευνοείται ο ατομικισμός. Ννομίζω ότι επειδή η φύση μας είναι κοινωνική, θα πρέπει να τα αποφασίζουμε όλα κάπως συλλογικά – να τα διαπραγματευόμαστε μεταξύ μας, να τα συζητάμε. Στην Ελλάδα αυτό είναι ακόμα ζωντανό, ωστόσο βλέπουμε κι εδώ πολλά παραδείγματα, όπου μόλις κάποιος βγάλει μερικά χρήματα παραπάνω αποφασίζει να χτίσει κάπου μακριά και να απομονωθεί εκεί. Σσαν επακόλουθο αυτής της θεώρησης, τα πρότζεκτ για την πόλη θα μπορούσαν να αποκτούν μεγάλη κλίμακα – να ξεφεύγουν από την ανθρώπινη και από μόνα τους τα κτίρια να συνιστούν πόλεις. Έχω δώσει αρκετές φορές ως θέμα στους φοιτητές «Κατοικία για 50.000 άτομα» κι έχω δει αρκετά ενδιαφέροντα αποτελέσματα.
Όταν βλέπετε μια καινούργια φουρνιά φοιτητών στο αμφιθέατρο, εντοπίζετε –π.χ. από τη φάτσα– εκείνους που θα αποδειχθεί ότι είναι καλοί;
Από τη φάτσα σίγουρα όχι, αλλά νομίζω ότι από την πρώτη κιόλας εργασία τους φαίνεται πού βαδίζουν. Το πρόβλημα όμως σήμερα είναι ότι –παντού στον κόσμο– υπάρχουν πολύ περισσότεροι αρχιτέκτονες απ’ όσοι χρειάζονται. Και μεταξύ αυτών οι καλοί είναι πολύ λίγοι. Θα έπρεπε να πάψει να είναι δημοφιλής η αρχιτεκτονική, έτσι ώστε στις σχολές να φοιτούν μόνο όσοι ενδιαφέρονται πραγματικά γι’ αυτήν. Αυτό θα λύσει πολλά προβλήματα, τόσο της ίδιας της αρχιτεκτονικής πρακτικής όσο και της επαγγελματικής αποκατάστασης των αρχιτεκτόνων. Κατά τα άλλα, στις σχολές που διδάσκω έχω παρατηρήσει ότι τα κορίτσια είναι σε εντυπωσιακό βαθμό καλύτερα από τα αγόρια. Έχουν πιο φρέσκες και δυνατές ιδέες. Αλλά ζούμε σε σοβινιστικές κοινωνίες, ταγμένες στην πατριαρχία. Γι’ αυτό και οι περισσότερες κοπέλες μετά τις σπουδές τους «χάνονται». Παντρεύονται, κάνουν παιδιά και το αποτέλεσμα είναι πολύ λίγες από αυτές να καταφέρνουν να διατηρούν γραφεία, σαν εκείνο της Ζάχα Χαντίντ για παράδειγμα.
Τι πιστεύετε για το αρχιτεκτονικό στιλ της Ζάχα Χαντίντ; Πολλοί λένε ότι προκύπτει από την τεχνολογική πρόοδο και τη δυνατότητα που έχουν πια οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές να παράγουν αρχιτεκτονικά μοντέλα που παλιότερα ήταν δύσκολο να δημιουργηθούν. Νομίζω ότι το θέμα είναι πιο ευρύ και έχει να κάνει με το γεγονός ότι το έργο των περισσότερων σταρ-αρχιτεκτόνων είναι αυτοαναφερόμενο. Επίσης, με το ότι δεν διευκρινίζεται πάντα το πώς και το γιατί συμβάλλει στην πόλη για την οποία δημιουργείται. Όσον αφορά τη Ζάχα ειδικότερα, για να είμαι ειλικρινής, φοβάμαι να την κριτικάρω. Πρώτον, γιατί είναι ευέξαπτος άνθρωπος. Δεύτερον, γιατί με θεωρεί κάπως σαν «πατέρα» της, επειδή την έχω υποστηρίξει. Αλλά πιστεύω ότι από τότε που άλλαξε η εργασία της και στράφηκε ακριβώς προς το φορμαλισμό που πηγάζει από τον υπολογιστή, έχει χάσει εκείνη την πηγαία ροή ιδεών που είχε όταν σχεδίαζε με το χέρι στο χαρτί. Αυτά που κάνει τώρα δεν τα θεωρώ ισάξια του ταλέντου το οποίο είχε επιδείξει στην αρχή.
Θεωρείτε ότι κάνει δημαγωγική αρχιτεκτονική εντυπώσεων, ή είναι πολύ σκληρός αυτός ο χαρακτηρισμός;
Ίσως να μην είναι σκληρός. Αάλλά αυτά τα λέω τώρα με ένα φόβο. Θα προτιμούσα να τη δω και να της τα πω ο ίδιος. Δυστυχώς, όμως, έχω καιρό να τη συναντήσω. Με καλεί σε όλα τα εγκαίνια που κάνει, αλλά εγώ δεν μπορώ να τρέχω από δω κι από κει. Είμαι 74 χρονών, βλέπετε.
Έχουμε κερδίσει κάτι από τις νέες αρχιτεκτονικές μορφές που κατακτούν ολοένα και περισσότερο έδαφος; Ας πούμε, υπάρχει κάποιο πραγματικό όφελος για το χρήστη ενός κτιρίου από έναν τοίχο του που δεν είναι κατακόρυφος; Εγώ πιστεύω στον κατακόρυφο τοίχο. Για πολλούς λόγους. Π.χ. γιατί μπορείς να κρεμάσεις μια φωτογραφία, γιατί μπορείς να ακουμπήσεις, γιατί δεν θα χτυπήσεις πάνω του το κεφάλι σου. Αντιλαμβάνομαι όμως και ότι π.χ. το μουσείο Guggenheim του Frank Gehry στο Μμπιλμπάο, ως μνημείο, έβαλε την πόλη στο χάρτη. Από κει και πέρα, όμως, το να γίνει αυτό μοντέλο για ό,τι άλλο κάνεις στη συνέχεια, υποτιμά την αξία της αρχικής ιδέας.
Πότε και πώς ξεκίνησε η συνεργασία σας με τον Ρεμ Κούλχας; Το 1969. Γνωριστήκαμε επειδή υπήρξε φοιτητής μου στην ΑΑ. Αλλά από την πρώτη στιγμή είδα ότι δεν χρειαζόταν καν να τον διδάξει κανείς. Είχε τις δικές του ιδέες και είχε έρθει έτοιμος. Έτυχε να λάβουμε μέρος και οι δύο μέρος σε έναν αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για το δημαρχείο του Άμστερνταμ και διαπιστώσαμε ότι οι λύσεις που προτείναμε είχαν πολλά κοινά σημεία, κάτι που φανέρωνε τις παράλληλες προσεγγίσεις μας στην αρχιτεκτονική. Η συνεργασία μας ξεκίνησε το 1969 και κράτησε 16 χρόνια – μέχρι το 1985.
Ποιο είναι το αγαπημένο σας έργο από την περίοδο της συνεργασίας σας; Ήταν δύο. Το ένα η συμμετοχή μας στο διαγωνισμό για το σχεδιασμό του Ολλανδικού Κοινοβουλίου στη Χάγη. Ήταν μία μελέτη που κάναμε μαζί με τη Ζάχα – οι τρεις μας. Το δεύτερο ήταν η συμμετοχή μας στο διαγωνισμό για το πάρκο της La Vilette, στο Παρίσι. Άλλα έργα εκείνης της περιόδου που μου αρέσουν πολύ είναι η κατοικία του Ιιρλανδού πρωθυπουργού στο Δουβλίνο και οι μελέτες μας για το Δυτικό Βερολίνο. Είχαμε κερδίσει δύο από αυτές και τη μία την έχτισα εγώ. Πρόκειται για το κτίριο Check Point Charlie, δίπλα στο διαβόητο ομώνυμο συνοριακό σταθμό του τείχους του Βερολίνου.
Για ποιο λόγο σταμάτησε η συνεργασία σας; Είχε αρχίσει να με ενοχλεί η ιδέα ότι το γραφείο μας γινόταν πολύ μεγάλο και έχανε κανείς τον έλεγχό του. Ο Ρεμ ήθελε πάντα να έχουμε μεγάλο γραφείο με πολλές δουλειές. Έλεγε «θα το κάνουμε όπως στο Χόλιγουντ, όπου έχουν τα “A movies” και τα “B movies”». Από τη μεριά μου, ανησυχούσα ότι θα καταλήγαμε να κάνουμε μόνο «B movies». Είχα κουραστεί από αυτή την υπόθεση και αποφάσισα να συμμετέχω σε ορισμένους διαγωνισμούς μαζί με την Ελένη Τσιγάντε. Αυτό με οδήγησε στο να ξαναρχίσω από την αρχή. Εξάλλου, μ’ ενδιέφερε πάντα και η διδασκαλία της αρχιτεκτονικής.
Υπάρχει κάτι που θεωρείτε ότι μάθατε χάρη στη συνεργασία σας με τον Ρεμ Κούλχας; Ναι, είναι κάτι που έμαθα από τον πρώτο κιόλας διαγωνισμό που κάναμε μαζί: το να αντεπεξέρχεσαι κάθε φορά με έναν τρόπο που ξεφεύγει από το απλό ζητούμενο να κάνεις ωραία, εντυπωσιακά κτίρια. Δηλαδή, ότι η βασική επιδίωξη του αρχιτέκτονα μετατρέπεται στο να κάνει κάθε φορά αυτό που θέλει – αυτό ακριβώς που έχει φανταστεί. Ο Ρεμ έχει μέσα του αυτό το ριζοσπαστισμό. Γενικά, τον διακρίνει η ελευθερία της σκέψης που δεν υποτάσσεται σε κανέναν περιορισμό. Ας ακολουθήσεις και μια παραδοξολογία στην αρχιτεκτονική. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε πράγματα που ενδεχομένως δεν θα κατάφερνε να αποδώσει ένα πολύ ορθολογιστικό σκεπτικό.





















 ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ANTONIO GAUDI




Ο Antonio Gaudi αποτέλεσε ένα μοναδικό αρχιτεκτονικό ταλέντο που δεν είναι εύκολο να συγκριθεί με άλλους αρχιτέκτονες της εποχής του καθώς, ο ίδιος θα μπορούσε να δημιουργήσει μια δική του ξεχωριστή σχολή. Μάλιστα, δεν ήταν μόνο το έργο του τόσο ιδιαίτερο αλλά σε μεγάλο βαθμό ο Gaudi είχε την τύχη να χαίρει μεγάλης εμπιστοσύνης και από τους πελάτες του, οι οποίοι τον υποστήριζαν σε πολύ μεγάλο βαθμό. Από πολύ νωρίς στην καριέρα του, είχε τραβήξει την προσοχή με τα δημιουργήματά του παρόλο που απέφευγε την δημοσιότητα.
Ο ίδιος θα μπορούσε να καταταχθεί στο καταλανικό ρεύμα του Μοντερνισμού που ξεκίνησε από τα τέλη του 19ου αιώνα και εξελίχθηκε στο διεθνές ρεύμα του Art Nouveau. Η ισχυρή του προσωπικότητα προσέλκυε πάντα και άλλους ιδιαίτερα χρήσιμους καλλιτέχνες και επιστήμονες όπως μηχανικούς, γλύπτες και μεταλλουργούς οι οποίοι ήταν απαραίτητοι για να αλοκληρώσει τις αρχιτεκτονικές του δημιουργίες, κάτι που μπορεί να δει κανείς και στα έργα του.
Ο Antonio Gaudi γεννήθηκε στο Reus το 1852 και παρακολούθησε το σχολείο εκεί και στην Tarragona. Εγκατέλειψε την Βαρκελώνη το 1869 για να παρακολουθήσει προπαρασκευαστικά μαθήματα για το πανεπιστήμιο και το 1873 έγινε δεκτός στην New School of Architecture, ενώ το 1878 άνοιξε το δικό του αρχιτεκτονικό γραφείο. Το πρώτο του έργο το κέρδισε σε έναν διαγωνισμό για φανοστάτες για την Plaza Real της Βαρκελώνης, ενώ στις πρώτες του εργασίες συμπεριλαμβάνονται παραγγελίες επίπλων, τέμπλα και μια βιτρίνα για γάντια για την εταιρεία Comella που παρουσιάστηκε στην Έκθεση του Παρισιού το 1878. Την ίδια περίοδο μάλιστα κατασκέυασε και το Casa Vicens (1883-1885) όπου και χρησιμοποίησε πολύχρωμο πλακάκι στο εξωτερικό και στην αίθουσα καπνίσματος, ενώ ακόμα μία από τις πρώτες δουλειά του είναι και η βίλα El Capricio στο θέρετρο της Comillas.
Ένας από τους πολύ πιστούς πελάτες και φίλους του Gaudi υπήρξε και ο Eusebio Guell για τον οποίο ο Gaudi δημιούργησε πολλά έργα. Για την ανάπτυξη των κατοικιών κοντά στην Βαρκελώνη ο Gaudi σχεδίασε το διάσημο πάρκο του (1900-1914) σε κεκλιμένο επίπεδο. Το Park Guell εκτείνεται σε ένα εμπορικό κέντρο και υποστηρίζεται από κεκλιμένους κίονες για να αντικατοπτρίζεται η μεταφορά των φορτίων από την πλατεία. Η χρήση έγχρωμου κεραμιδιού είναι εκείνο που ξεχωρίζει στο κυματιστό παγκάκι στην άκρη της πλατείας. Ο σχεδιασμός του οφείλεται στον στενό συνεργάτη του Gaudi, Jisep Maria Jujol I Gilber και θεωρείται πολύ σημαντική αρχιτεκτονική πρωτοτυπία. Δυστυχώς, το πάρκο έμεινες ημιτελές καθώς απέτυχε να προσελκύσει επενδυτές ιδιαίτερα εξ’ αιτίας του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Το σπίτι ωστόσο του Guell επεκτάθηκε και ανακατασκευάστηκε σε σημαντικό βαθμό από τον Gaudi κατά την περίοδο 1885-1890. Οι προσόψεις έχουν σχεδιαστεί με πιο σοβαρό ύφος από εκείνο που συνήθιζε να υιοθετεί στα έργα του εκτός από το εκτεταμένο σφυρήλατο έργο που υπάρχει, τα πολύχρωμα μοτίβα της στέγης και το κύριο εσωτερικό θέμα. Μάλιστα, σχέδια των τμημάτων του ανακτόρου εμφανίστηκαν στο Παρίσι το 1910.
Ένα άλλο έργο για τον Guell αποτέλεσε και η εργατική συνοικία γύρω από το εργοστάσιό του στην Santa Coloma de Cervello. Ο Gaudi έκανε κάποια σχέδια για τη δημιουργία μιας μικρής εκκλησίας στην περιοχή αρχικά, ενώ δεν ασχολήθηκε ιδιαίτερα με το συγκεκριμένο έργο μέχρι το 1908 όπου και πήρε πολύ πιο θερμά το όλο εγχείρημα. Ο σχεδιασμός είναι στενά συνδεδεμένος με άλλα γνωστά θρησκευτικά έργα του όπως η πασίγνωστη Sagrada Familia στη Βαρκελώνη.Το Colonia Guell Chapel είναι ιδιαίτερο στην κατασκευή του, με κεκλιμένα τούβλα και αιχμηρές πέτρες που υποστηρίζουν το δάπεδο από πλακάκια του θησαυροφυλακίου το οποίο είναι και το μοναδικό ολοκληρωμένο κομμάτι της εκκλησίας.
Το Casa Mila αποτελεί ένα επιπλέον οικοδόμημα από τα τελευταία του Gaudi που ανηκουν στο είδος αυτό. Από τη μια πλευρά η πρόσοψη του κτιρίου είναι καμπυλόγραμμη και βασίζεται σε βασικά μοτίβα. Η βαριά πρόσοψη είναι συνδεδεμένη με τους πίσω ορόφους, ενώ τα πιο επιτυχημένα σχεδιαστικά τμήματα θεωρούνται οι θολωτές οροφές, οι καμινάδες και τα υπέροχα κάγκελα στα μπαλκόνια σχεδιασμένα από τον Jujol. Αυτό το έργο του μάλιστα προκάλεσε ποικίλα σχόλια και ο Gaudi αναγκάστηκε να υπεράσπιστεί τη δουλειά του αρκετές φορές.
Η γνωστή εκκλησία Sagrada Familia στην Βαρκελώνη είναι αφιερωμένη στην Ιερή Οικογένεια. Το 1883, ο Gaudi κλήθηκε να αντικαταστήσει τον αρχικό αρχιτέκτονα Francisco del Villar, ο οποίος παραιτήθηκε. Σε ηλικία 31 ετών ο Gaudi ανέλαβε αυτό που επρόκειτο να γίνει το έργο μιας ζωής. Κατά τη διάρκεια των χρόνων όπου ο Gaudi εργαζόταν για την κρύπτη, είχε διατυπώσει ιδέες που αποτυπώνονται στην εκκλησία. Η ανατολική πτέρυγα επιλέχτηκε για την παρουσίαση της Γεννήσεως, ενώ εργασίες ξεκίνησαν για την αψίδα, το κάτω τμήμα των πύργων και τις πόρτες της εισόδου. To 1901, ξεκίνησαν οι εργασίες για το πάνω μέρος των πύργων, όπου και μπορεί να διακρίνει κανείς την είσοδο από την παραδοσιακή τέχνη στην επιρροή του μοντέρνου.
Πηγή:www.capital.gr

Η ΟΜΟΡΦΟΤΕΡΗ ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ;

Το Colmar είναι μια μικρή πόλη στη βορειοανατολική Γαλλία, με πληθυσμό περίπου 65.000 κατοίκους. Είναι γνωστή για τα μουσεία της αλλά και για τα πολλά αρχιτεκτονικά της μνημεία.
Αρκετοί είναι αυτοί που υποστηρίζουν ότι το Colmar είναι η πιο όμορφη πόλη στην Ευρώπη. Και βλέποντας κανείς τις φωτογραφίες που ακολουθούν, είναι δύσκολο να διαφωνήσει με αυτό!














Η Ξεχωριστή Ζάχα Χαντίντ θα σχεδιάσει το μουσουλμανικό τέμενος της Αθήνας

  Είναι η πιο διάσημη γυναίκα αρχιτέκτων και για πολλούς η καλύτερη στον κόσμο. Έχει τιμηθεί με τα σημαντικότερα αρχιτεκτονικά βραβεία, όπως το Πρίτσκερ, το λεγόμενο και Νόμπελ της Αρχιτεκτονικής και πολύ πρόσφατα με...
το βρετανικό Στίρλινγκ για το σχεδιασμό του νέου μουσείου μοντέρνας τέχνης της Ρώμης.

Τις τελευταίες μέρες το όνομά της άρχισε να συζητιέται και στη χώρα μας, όταν έγινε γνωστό ότι προθυμοποιήθηκε να σχεδιάσει το μουσουλμανικό τέμενος της Αθήνας και μάλιστα αφιλοκερδώς. Ο λόγος για τη Ζάχα Χαντίντ, την ξεχωριστή γυναίκα που εντυπωσιάζει με τις φουτουριστικές, αδιαμφισβήτητα μοναδικές, δημιουργίες της. Ας τη γνωρίσουμε λίγο καλύτερα.

Η Ζάχα Χαντίντ γεννήθηκε στη Βαγδάτη το 1950. Προτού την κερδίσει ολοκληρωτικά η Αρχιτεκτονική, φοίτησε και πήρε πτυχίο Μαθηματικών από το Αμερικανικό Πανεπιστήμιο της Βηρυτού. Κατόπιν σπούδασε στην Αρχιτεκτονική Σχολή του Λονδίνου (Architectural Association School of Architecture), μια από τις παλαιότερες σχολές αρχιτεκτονικής της Βρετανίας.

Ωστόσο, όπως έχει δηλώσει και η ίδια σε συνέντευξή της στον Guardian, η αρχιτεκτονική κυλούσε στο αίμα της από την εφηβεία ακόμα, όταν επισκέφτηκε για πρώτη φορά τον τόπο των Σουμέριων στο νότιο Ιράκ, εκεί όπου γεννήθηκε η τέχνη αυτή. Οι εικόνες από τη γύρω φύση και τα χωριά μέσα στους βάλτους, όπου νερό, άμμος, καλαμιές, άνθρωποι και κτίρια μοιάζουν να «κυλούν» όλα μαζί, όχι μόνο δεν την έχει εγκαταλείψει αλλά συνεχίζει να την εμπνέει.

Όπως αφηγείται χαρακτηριστικά η ίδια, «αυτό που προσπαθώ είναι να επινοήσω μια αρχιτεκτονική, καθώς και μορφές αστικού σχεδιασμού που να μπορούν να κάνουν το ίδιο με έναν σύγχρονο τρόπο. Στο ξεκίνημά μου επιχειρούσα να φτιάξω αστραφτερά κτίρια σαν πολύτιμα πετράδια. Τώρα αυτό που θέλω είναι να δημιουργώ ένα νέο είδος τοπίου, που να ρέει μαζί με τις σύγχρονες πόλεις και τις ζωές των κατοίκων τους».

Ίσως τα λόγια της να εκφράζουν με τον καλύτερο τρόπο αυτό που αναδύεται μέσα από τα έργα της, τα οποία αν και θυμίζουν κατασκευές από έργα επιστημονικής φαντασίας, δεν μένουν μόνο στον εντυπωσιασμό. Με κύριο άξονα τον άνθρωπο και τις ανάγκες του, διαθέτουν -παρά τις διαστάσεις τους- μια ξεχωριστή λειτουργικότητα, είναι ευχάριστα, φωτεινά και φιλικά στους επισκέπτες τους.

Μετά την αποφοίτησή της η Χαντίντ δούλεψε μαζί με τους πρώην δασκάλους της, τον Έλληνα Ηλία Ζέγγελη και τον Ολλανδό Ρεμ Κόλχας, στο Γραφείο Μητροπολιτικής Αρχιτεκτονικής, όπου έγινε και συνέταιρος το 1977. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του΄80 δίδαξε στην Αρχιτεκτονική Σχολή του Λονδίνου, ενώ έχει διδάξει σε πολλά Πανεπιστήμια σε όλο τον κόσμο, σε κάποια από τα οποία διατηρεί και έδρα.

Σήμερα στο αρχιτεκτονικό της γραφείο δουλεύουν τουλάχιστον 350 άνθρωποι. Η ίδια συζητιέται πολύ, όχι χωρίς λόγο. Το περιοδικό Φορμπς την κατέταξε το 2008 στην 69η θέση στη λίστα του με τις 100 πιο ισχυρές γυναίκες του κόσμου, ενώ το New Statesman την συμπεριέλαβε στις 50 προσωπικότητες που άσκησαν τη μεγαλύτερη επιρροή μέσα στο 2010 και συγκεκριμένα στο νούμερο 42.

Έχει κερδίσει πολλούς διεθνείς διαγωνισμούς, αν και κάποια από τα σχέδιά της δεν χτίστηκαν ποτέ, όπως το Πικ Κλαμπ στο Χονγκ Κονγκ (1983) και η Όπερα του Κόλπου του Κάρντιφ στην Ουαλία (1994). Από τα σημαντικότερα -ολοκληρωμένα- έργα της είναι ο πυροσβεστικός σταθμός της Vitra στη Γερμανία (1994), το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Ρόσενταλ στο Σινσινάτι των ΗΠΑ (2003), το Κεντρικό Κτίριο της BMW στη Γερμανία (2005), η ανάπλαση της Πλατείας Ελευθερίας στη Λευκωσία της Κύπρου (2007), το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Ρώμης ΜΑΧΧΙ (1998-2010), η Όπερα της πόλης Γκουανγτσού στην Κίνα (2010) κ.α.

Η Χαντίντ και οι συνεργάτες της έχουν σχεδιάσει επίσης το κολυμβητικό κέντρο για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2012 στο Λονδίνο, το οποίο αναμένεται με μεγάλο ενδιαφέρον μέσα στην επόμενη χρονιά. Μέχρι στιγμής έχει κατασκευαστεί μόνον ο σκελετός της στέγης -γεγονός ανορθόδοξο, όχι όμως όταν πρόκειται για τη Χαντίντ-, ο οποίος θυμίζει σαλάχι και θεωρείται από τις πιο περίπλοκες κατασκευές των ολυμπιακών κτιρίων. Καμπυλωτός και φτιαγμένος από ατσάλι, ζυγίζει 2.800 τόνους και έχει μήκος 160 μ. και πλάτος 90 μ.

Το συγκεκριμένο έργο κατηγορήθηκε ότι ξεπέρασε κατά πολύ το αρχικό κόστος. Ωστόσο η Ζάχα Χαλίντ δεν πτοείται. Σε ερώτηση κατά πόσο θα άλλαζε τα σχέδια του κολυμβητικού κέντρου αν μπορούσε να προβλέψει τη φασαρία που δημιουργήθηκε λόγω και της οικονομικής κρίσης, η απάντησή της είναι κατηγορηματικά αρνητική.

«Σε τέτοιες στιγμές, είναι πιο σημαντική η ανύψωση του ηθικού των ανθρώπων και θα πρέπει να μαθαίνουμε από πράγματα του παρελθόντος που έγιναν βιαστικά. Δεν μπορείς να συμβιβαστείς όταν έχεις να κάνεις με μια ολυμπιακών διαστάσεων πισίνα, δεν μπορείς να τη μικρύνεις». εξηγεί η «'ξεχωριστή'' Ζάχα Χαντίντ




ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΤΟΜΠΑΖΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ


Αγαπητέ κ. Τομπάζη προκειμένου να ενημερώσουμε, με όσο το δυνατόν καλύτερο τρόπο τους επισκέπτες μας για τον Βιοκλιματικό Ενεργειακό Σχεδιασμό θα θέλαμε να μας απαντήσετε σε κάποιες ερωτήσεις, που νομίζω ότι ενδιαφέρουν πολλούς που θα ήθελαν να έχουν μια πιο κοντινή σχέση με αυτό που εσείς σαν πρωτοπόρος εδώ και χρόνια έχετε ξεκινήσει.
1) Πώς βλέπετε την εφαρμογή του βιοκλιματικού ενεργειακού σχεδιασμού στην Ελλάδα, σε μια χώρα που έχει πολλές παραδοσιακές τεχνικές και τεχνοτροπίες;
Στην Ελλάδα όπως άλλωστε και παντού, υπάρχουν πολλές δυνατότητες εφαρμογής Βιοκλιματικού σχεδιασμού, που συχνά δεν αντιβαίνουν τις παραδοσιακές τεχνικές και τεχνοτροπίες δόμησης.
Οι βαριές συμβατικές κατασκευές από οπλισμένο σκυρόδεμα και τούβλα προσφέρουν στην οικοδομή αυξημένη μάζα με υψηλό συντελεστή θερμοχωρητικότητας.
Το ήπιο κλίμα χωρίς ακρότητες, αλλά με ταυτόχρονα μεγάλο εύρος κλιματικών διαφορών από βόρεια έως νότια, δίνει τη δυνατότητα εφαρμογής τεχνικών βιοκλιματικού σχεδιασμού.
Στη χώρα μας δεν έχει γίνει ακόμη έξη η υπερβολική χρήση ενέργειας, όπως αλλού ώστε να είναι πιο δύσκολη η προσαρμογή.
2) Είναι ο βιοκλιματικός σχεδιασμός προνόμιο μιας “ελίτ” ή μπορεί να γίνει εφαρμογή του σε οποιαδήποτε κατασκευή;
Η μέχρι σήμερα εμπειρία σε μεγάλο αριθμό κτιρίων και κτιριακών μονάδων μας έχει αποδείξει ότι μπορεί να εφαρμοστεί σε οποιοδήποτε κτίριο και δεν στοιχίζει αναγκαστικά παραπάνω.
Και αν ακόμη υπάρχει κάποια αύξηση του κόστους κατασκευής, αυτή δεν υπερβαίνει το 10% του συνολικού κόστους. Για παράδειγμα, αυτή η αύξηση μπορεί να οφείλεται λόγω αυξημένων μονώσεων, ή της τοποθέτησης ανεμιστήρων οροφής ή και άλλων σχετικών στοιχείων. Αποσβένεται όμως με την περιορισμένη χρήση συμβατικής θέρμανσης μειωμένη αρχική εγκατάσταση και χρήση κλιματιστικών μονάδων.
Μελετήθηκαν συγκροτήματα, κυρίως κατοικιών, που το κόστος ήταν σημαντική παράμετρος και εφαρμόσθηκαν τεχνικές βιοκλιματικού σχεδιασμού.
Για παράδειγμα “συγκρότημα κατοικιών στην Καλαμάτα”, ξενοδοχειακά συγκροτήματα στη Κρήτη και Ρόδο κ.λ.π
3) Τι πρέπει να γνωρίζει ο ιδιώτης προκειμένου να επιλέξει τη λύση του βιοκλιματικού σχεδιασμού;
Θα πρέπει να είναι συνειδητά ευαίσθητος στα θέματα οικολογίας και να γνωρίζει ότι μπορεί να έχει:
πιο ευχάριστο περιβάλλον
εξοικονόμηση μέχρι και 50% ενέργειας και κόστους
να κατανοήσει ότι με πιο απλά μέσα μπορεί να έχει το ίδιο αποτέλεσμα χωρίς “στερήσεις”.
4) Η εξοικονόμηση ενέργειας που παρέχεται από το βιοκλιματικό σχεδιασμό σε πόσο χρονικό διάστημα αποσβένει το αρχικό κόστος;
Το χρονικό διάστημα μπορεί να είναι από μερικά χρόνια αν το κόστος της κατασκευής δεν έχει επιβαρυνθεί μέχρι και πολύ μεγάλο.
Οπότε μια τεχνοοικονομική μελέτη που συνήθως πρέπει να ακολουθεί την βιοκλιματική πρόταση μπορεί να αποδείξει τη χρησιμότητα της συγκεκριμένης πρότασης για ένα κτίριο.
Πάντα παίζει ρόλο η αιτία κατασκευής μιας εφαρμογής. Για παράδειγμα αν πρόκειται για πιλοτική κατασκευή ή για πλατιά εφαρμοσμένη τεχνική σε πολλά κτίρια. Οπότε και ο χρόνος απόσβεσης είναι σχετικός.
5) Σε τι επίπεδο οι σημερινοί Έλληνες αρχιτέκτονες είναι γνώστες του βιοκλιματικού σχεδιασμού; Υπάρχει δυνατότητα εκπαίδευσης στα πλαίσια των σχολών; Τι γίνεται σήμερα;
Από τη δεκαετία του ’80 που άρχισε στον Ελληνικό χώρο να υπάρχει το πρώτο ενδιαφέρον από τους τότε αρχιτέκτονες, σήμερα όλο και περισσότεροι ενδιαφέρονται για την εφαρμογή βιοκλιματικών αρχών στην μελέτη κτιρίων.
Αυτό οφείλεται :
στα μαθήματα που περιλαμβάνονται στις βασικές σπουδές στα Πανεπιστήμια της χώρας,
στον αυξημένο αριθμό σπουδαστών που κάνουν μεταπτυχιακές σπουδές στον τομέα αυτό,
στη γενικότερη ευαισθητοποίηση για το βιοκλιματικό σχεδιασμό βλέποντας και μαθαίνοντας τα θετικά αποτελέσματα από τα ήδη κατασκευασμένα υπάρχοντα βιοκλιματικά κτίρια τόσο στον Ελληνικό όσο και διεθνή χώρο.
6) Ποιες είναι οι απόψεις και η στάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Υπάρχουν οικονομικά κίνητρα για τη κατασκευή τέτοιων κτιρίων που θα μπορούσαν να αναφερθούν;
Ναι, υπάρχουν διάφορα προγράμματα της Κοινότητας που θα μπορούσε να αναφερθεί κανείς. Πάντως δεν είναι πανάκεια. Πολλοί πιστεύουν ότι θα λύσουν όλα τους τα προβλήματα και ότι θα πλουτίσουν κάνοντας ένα βιοκλιματικό κτίριο υποστηριζόμενο από κάποιο πρόγραμμα της Κοινότητας. Τούτο φυσικά δεν είναι αληθές.
7) Μπορεί ένα παλιάς - συμβατικής κατασκευής κτίριο να δεχθεί επεμβάσεις και να αποκτήσει τις ιδιότητες του ενεργειακού σχεδιασμού;
Και βέβαια μπορεί. Αλλά αυτό συσχετίζεται άμεσα με την χρήση του κτιρίου, την τοποθεσία του, το διατεθειμένο κεφάλαιο και τους τυχόν περιορισμούς αν π.χ. το κτίριο είναι διατηρητέο με περιορισμούς στις επιτρεπόμενες επεμβάσεις κ.λ.π. Πάντως υπάρχουν και μελέτες και εφαρμοσμένα παραδείγματα τόσο για κτίρια κατοικιών, πολυκατοικιών και γραφείων.




 Τα 10 πιο ασταθή κτίρια στον κόσμο!








ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ: ΕΝΕΡΓΕΙΑ & ΚΤΙΡΙΟ. 

Ο τομέας των κτιρίων αποτελεί ίσως τον σημαντικότερο οικονομικό χώρο της Ευρώπης, παρουσιάζοντας ετήσιο κύκλο εργασιών που ξεπερνά τα 400 δις Ευρώ. Ταυτόχρονα, σε ημερήσια βάση, η παγκόσμια πρωτογενής ενεργειακή κατανάλωση που σχετίζεται με τα κτίρια ξεπερνάει τα 17 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου, ποσότητα περίπου ίση με την συνολική παραγωγή των χωρών του ΟΠΕΚ.
Στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο τομέας των κτιρίων απορροφά, κατά μέση τιμή, το 40% της συνολικής ενεργειακής κατανάλωσης. Η ανά χώρα κύμανση ποικίλει από 20% για την Πορτογαλλία, έως και 45% για την Ιρλανδία, ενώ στην Ελλάδα κυμαίνεται περίπου στο 30%.

Δεδομένου ότι ο κάτοικος των αστικών κυρίως κέντρων βιώνει το 80% της ζωής του στο εσωτερικό των κτιρίων, είναι προφανής η επίδραση της ποιότητας του εσωτερικού κλίματος τόσο στην υγεία και την άνεση όσο και την παραγωγικότητά του. Η κατά τα τελευταία χρόνια δραματική υποβάθμιση του ατμοσφαιρικού προβλήματος καθώς και χρήση υλικών και συσκευών μη φιλικών προς το περιβάλλον έχουν συντελέσει στην εμφάνιση συμαντικών, ποιοτικά και ποσοτικά, περιβαλλοντικών και ενεργειακών προβλημάτων στα κτίρια.

Ειδικότερα, η αύξηση της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος στα μεγάλα αστικά κέντρα έχει συντελέσει στην δραματική αύξηση της απαιτούμενης ενέργειας για τον δροσισμό των κτιρίων κατά την καλοκαιρινή περίοδο. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι η απαιτούμενη ενέργεια για τον δροσισμό ενός κτιρίου στο κέντρο της Αθήνας ενίναι σχεδόν διπλάσια από την απαιτούμενη στην περιφέρεια της πόλης.

Παράλληλα η αύξηση των επιπέδων της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και οι υψηλές εκπομπές μέρους των σύγχρονων δομικών υλικών συντελούν στην αύξηση της συγκέντρωσης ρυπαντών στο εσωτερικό των κτιρίων, με ιδιαίτερα σημαντικές συνέπειες τόσο στην υγεία όσο και την παραγωγικότητα των ενοίκων. Μετρήσεις σε κτίρια γραφείων καο νοσοκομεία στην ευρύτερη περιοχή Αθηνών έδειξαν ιδιαίτερα αυξημένες συγκεντρώσεις ρύπων στο εσωτερικό των κτιρίων καθώς και αυξημένα ποσοστά παθολογίας των ενοίκων.

Τα παραπάνω καθορίζουν το πλαίσιο εξέτασης και ανάλυσης του όλου ενεργειακού και περιβαλλοντικού προβλήματος των κτιρίων. Η ενεργειακή συμπεριφορά των κτιρίων δεν θα πρέπει να αποσυνδέεται από τα προβλήματα περιβάλλοντος και θα πρέπει να μελετάται σαν μια ενότητα μαζί με το συγκεκριμένο εξωτερικό μικροκλίμα στον χώρο του κτιρίου, καθώς και το διαμορφούμενο εσωτερικό περιβάλλον.


Ενεργειακή κατανάλωση:

Τα κτίρια καταναλώνουν ενέργεια για την επίτευξη θερμικής και οπτικής άνεσης εντός των χώρων, καθώς και για την χρήση ειδικών συσκευών.

Η τελική ενεργειακή κατανάλωση των κτιρίων στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι της τάξης των 350 Mtoe ανά έτος, χωρίς να υπολογίζεται η συμμετοχή των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Το μεγαλύτερο μέρος της ενεργειακής κατανάλωσης των κτιρίων καλύπτεται από το φυσικό αέριο, 116 Mtoe, το πετρέλαιο 99 Mtoe, τον ηλεκτρισμό 91 Mtoe, και τα στερεά καύσιμα με 11 Mtoe.

Οι πραγματικές ενεργειακές ανάγκες των κτιρίων στην Ευρώπη καλύπτονται σε μεγάλο ποσοστό και την έμμεση χρήση της ηλιακής ακτινοβολίας και των άλλων ατμοσφαιρικών πηγών. Στην περίπτωση αυτή το σύνολο της ενεργειακής κατανάλωσης των κτιρίων υπολογίζεται σε 740 Mtoe πρωτογενούς ενέργειας. Η κατανομή των διαφόρων πλέον καυσίμων είναι 43% διάφορα καύσιμα για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, 20% από άμεση χρήση πετρελαίου, 18% από άμεση χρήση φυσικού αερίου, 6% από άλλα στερεά καύσιμα και κατά 15% από ηλιακή ενέργεια.

Με βάση τα παραπάνω προκύπτει ότι αντιστοιχεί περίπου ένας τόννος ισοδύναμου πετρελαίου ανά έτος και ανά κάτοικο για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών των κτιρίων στην Ευρώπη. Η διαχρονική μεταβολή κατά τα τελευταία χρόνια είναι ελαφρά αυξητική και η ετήσια αύξηση του ρυθμού κατανάλωσης στα κτίρια είναι ίση με 0.7%.

Η ετήσια ενεργειακή κατανάλωση των κτιρίων στην Ελλάδα, είναι της τάξης των 4.6 Mtoe, και αντιστοιχούν 0.55 Mtoe ενέργειας ανά κάτοικο το έτος, δηλαδή περίπου το μισό της αντίστοιχης κατανάλωσης στην υπόλοιπη Ευρώπη. Η διαχρονική μεταβολή της ενεργειακής κατανάλωσης των κτιρίων στην Ελλάδα είναι καθαρά αυξητική και ο ετήσιος ρυθμός αύξησης της ενεργειακής κατανάλωσης των κτιρίων είναι περίπου 1,8%.

Τύπος Κτιρίου Δροσισμός Θέρμανση Φωτισμός Συσκευές Σύνολο

Η ειδική ενεργειακή των διαφόρων τύπων κτιρίων στην Ελλάδα, μετρήθηκε στα πλαίσια πρόσφατου ερευνητικού προγράμματος. Τα αποτελέσματα της έρευνας αυτής επέτρεψαν την γνώση της τελικής κατανάλωσης ανά χρήση.
Όπως παρατηρείται η θέρμανση των χώρων αποτελεί την σημαντικότερη ειδική ενεργειακή κατανάλωση για όλα τα κτίρια στην χώρα. Το γεγονός αυτό οφείλεται σε μια σειρά από παραμέτρους που σχετίζονται με το πλήθος των εγκαταστημένων συστημάτων θέρμανσης και κλιματισμούμ το είδος της προστασίας των κτιρίων κατά την διάρκεια του χειμώνα και του θέρους, καθώς και στο γεγονός ότι για τον δροσισμό των χώρων χρησιμοποιείται ηλεκτρική ενέργεια και συσκευές με συντελεστή απόδοσης κατά πολύ μεγαλύτερο της μονάδας.
Μια πλέον ρεαλιστική εικόνα της πραγματικής σημασίας κάθε επιμέρους κατανάλωσης δίνεται εάν η σύγκριση περιορισθεί μόνο για τα κτίρια που διαθέτουν ταυτόχρονα σύστημα θέρμανσης και δροσισμού.

Στοιχεία μια τέτοιας σύγκρισης δίνονται και για τα σχολικά κτίρια. Όπως παρατηρείται η ύπαρξη συστημάτων μηχανικού κλιματισμού αυξάνει δραματικά την συνολική ενεργειακή κατανάλωση των κτιρίων.

Τύπος Κτιρίου Δροσισμός Θέρμανση Φωτισμός Συσκευές Σύνολο

 
Μέση κατανάλωση των Σχολείων 2 67 16 8 93

Κατανάλωση των Σχολείων με θέρμανση και κλιματισμό 42 99 30 9 180


Πίνακας 2. Κατανομή της άμεσης ενεργειακής κατανάλωσης των σχολικών κτιρίων, καθώς και των συγκροτημάτων με παράλληλη εγκατάσταση θέρμανσης και κλιματισμού. Όλες οι τιμές είναι σε kWh ανά τετραγωνικό μέτρο το χρόνο.

Συγκεκριμένα παρατηρείται ότι η κατανάλωση των κλιματιστικών συσκευών επιφέρει αύξηση της συνολικής ενεργειακής κατανάλωσης κατά 40 kWh ανά τετραγωνικό μέτρο και έτος. Η κατανάλωση αυτή αποτελεί και την μέση ενεργειακή κατανάλωση των κλιματιστικών συσκευών στην χώρα.

Παρακάτω παρουσιάζονται και αναλύονται θέματα σχετικά με την αλληλεπίδραση του εσωτερικού και ατμοσφαιρικού χώρου με την όλη ενεργειακή και ατμοσφαιρική ποιότητα των κτιρίων.

 

Το άρρωστο κτίριο:
Μετρήσεις της θερμοκρασίας περιβάλλοντος στην ευρύτερη περιοχή της Αθήνας, έδειξαν ότι η κεντρική περιοχή των Αθηνών είναι κατά πολύ θερμότερη των πέριξ της Αθήνας ημιαστικών περιοχών. Οι καταγραφείσες θερμοκρασιακές διαφορές κυμαίνονται κατά την διάρκεια της ημέρας περί τους 5 - 12 C και 2 - 5 C κατά τη διάρκεια της νύκτας. Χρησιμοποιώντας τις θερμοκρασιακές καταγραφές υπολογίσθηκε το φορτίο δροσισμού για ένα τυπικό κτίριο γραφείου σε όλη την ευρύτερη περιοχή της Αθήνας. Η κατανομή του φορτίου κλιματισμού εκφρασμένο σε kWh ανά τετραγωνικό μέτρο για όλο τον Αύγουστο του 1997, δίνεται παρακάτω.

Όπως διαπιστώνεται το φορτίο κλιματισμού στις κεντρικές περιοχές της Αθήνας είναι σχεδόν διπλάσιο από ότι στις αντίστοιχες περιαστικές περιχές. Ο διπλασιασμός του ενδεικτικού αυτού φορτίου οφείλεται αποκλειστικά και μόνο στην αύξηση της θερμοκρασίας στις κεντρικές αστικές περιοχές.

Η αύξηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης σε συνδιασμό με την χρήση δομικών υλικών και προϊόντων καθημερινής χρήσης που επιβαρύνουν το περιβάλλον έχουν συντελέσει στην αύξηση της συγκεντρωσης ειδικών χημικών ρυπαντών και βιολογικών παραμέτρων στο εσωτερικό του κτιρίου.
Το φαινόμενο αυτό γνωστό σαν φαινόμενο του άρρωστου κτιρίου, είναι υπεύθυνο για μια σειρά από προβλήματα υγείας και αδιαθεσίας των ενοίκων.

Ικανοποιητική ποιότητα αέρα και υγιεινό εσωτερικό περιβάλλον στο εσωτερικό των κτιρίων μπορεί να επιτευχθεί εάν εξασφαλισθεί η παρακάτω πραϋπόθεση: Να μην υπάρχουν ή να απομακρυνθούν πηγές που προκαλούν εσωτερική ρύπανση, όπως πηγές φορμαλδεϋδης, πτητικών οργανικών ουσιών κλπ. Οι πηγές αυτές είναι γνωστές και περιγράφονται στις αντίστοιχες προδιαγραφές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας.


Εξοικονόμηση και Υποκατάσταση Ενέργειας στα κτίρια:

Η επίτευξη θερμικής και οπτικής άνεσης εντός των χώρων είναι ο πρωταρχικός στόχος του ενεργειακού σχεδιασμού. Η έννοια της θερμικής άνεσης σ' ένα χώρο σχετίζεται με το ενεργειακό ισοζύγιο των ενοίκων. Κάθε οργανισμός παράγει, δέχεται και αποβάλλει θερμότητα κύρια με διαδικασίες μεταφοράς, εκπομπής και εξάτμισης. Θετικό θερμικό ισοζύγιο αντιστοιχεί σε αίσθημα θερμικής δυσφορίας, ενώ αρνητικό ισοζύγιο προκαλεί το αίσθημα. κρύου.
Στην περίπτωση όπου το φυσικό περιβάλλον του κτιρίου δεν εξασφαλίζει την θερμική ουδετερότητα του ατόμου, τότε επιβάλλεται η μεταβολή των παραμέτρων, προσωπικών ή κλιματικών, χωρίς να είναι απαραίτητη κατ' ανάγκη η προσθήκη η αφαίρεση θερμότητας από τον χώρο.

Η επίτευξη των βελτίστων τιμών των κλιματικών παραμέτρων στο κτίριο και κύρια της εσωτερικής θερμοκρασίας σχετίζεται πλέον με το ενεργειακό ισοζύγιο του ίδιου του κτιρίου.

Μείωση των θερμικών απωλειών του κτιρίου επιτυγχάνεται κύρια με την μείωση της μεραφερόμενης θερμότητας δια μέσω του κελύφους και την ανάκτηση θερμότητας κατά τον αερισμό. Η θερμική προστασία του κελύφους με χρήση θερμομόνωσης εξασφαλίζει την μείωση των απωλειών μέσω του κελύφους, ενώ η χρήση ειδικών εναλλακτών θερμότητας μειώνει δραματικά τις απώλειες μέσω αερισμού.
Η αύξηση της εισερχόμενης στο κτίριο ηλιακής ακτινοβολίας κατά την διάρκεια της ψυχρής περιόδου συντελεί στην βελτίωση του θερμικού ισοζυγίου του και την μείωση των ενεργειακών αναγκών για θερμανση. Η ηλιακή ακτινοβολία εισέρχεται στο κτίριο μέσω των διάφανων ανοιγμάτων και αποθηκεύεται στην μάζα του κτιρίου η οποία την επαναεκπέμπει με την μορφή θερμικής ακτινοβολίας που πλέον δεν μπορεί να διαφύγει από κτίριο (φαινόμενο θερμοκηπίου). Το φυσικό αυτό φαινόμενο αποτελεί την σχεδιαστική αρχή των λεγόμενων παθητικών ηλιακών κτιρίων.
Η οπτική άνεση σε ένα χώρο απαιτεί την εξασφάλιση τεσσάρων επιμέρους προϋποθέσεων:

Την επίτευξη των απαραίτητων φωτιστικών επιπέδων για το είδος των εργασιών που επιτελούνται στο χώρο.

Την αποφυγή οπτικής θάμβωσης

Την εξασφάλιση οπτικής επαφής με το εξωτερικό περιβάλλον

Την οπτική επαφή με εξωτερικά στοιχεία ευχάριστα στο άτομο

Εκατοντάδες χιλιάδες κτίρια έχουν ήδη κατασκευασθεί με βάση τις αρχές αυτές σε όλο τον κόσμο και παρουσιάζουν ιδιαίτερα ικανοποιητικά αποτελέσματα. Στην Ελλάδα, τα υπάρχοντα βιοκλιματικά κτίρια λειτουργούν με εξαιρετική επιτυχία και με βάση τις υπάρχουσες μετρήσεις καταναλώνουν κατά πολύ λιγότερη ενέργεια από ότι τα αντίστοιχα συμβατικά κτίρια. Ήδη σημαντικά νέα κτίρια όπως το νέο Μουσείο της Ακρόπολης, το νέο Μουσείο των Δελφών, το νέο κτίριο την κεντρικών γραφείων της ΔΕΗ κλπ. έχουν σχεδιασθεί και κατασκευάζονται ώστε να καλύπτουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μέρος των ενεργειακών αναγκών τους με ηλιακή ενέργεια και άλλες ατμοσφαιρικές πηγές.


Συμπεράσματα:

Τα κτίρια αποτελούν τον μεγαλύτερο καταναλωτή ενέργειας στην Ευρώπη, καλύπτωντας το 40% του συνολικού ενεργειακού ισοζυγίου της. Παράλληλα, ο κτιριακός χώρος, σαν πλήρες στοιχείο του ατμοσφαιρικού περιβάλλοντος επηρεάζεται από τα σύγχρονα προβλήματά του και συντελεί στην διαμόρφωσή τους. Η ένταση των προβλημάτων του εξωτερικού περιβάλλοντος έχει διαμορφώσει ένα πλαίσιο προβλημάτων για το κτίριο όπου τα προβλήματα ποιότητας του εσωτερικού κλίματος και περιβάλλοντος καθώς και τα ποσοτικά προβλήματα κατανάλωσης και εξοικονόμησης ενέργειας, συμπλέουν και απαιτούν κοινή αντιμετώπιση και προοδευτική αντίληψη αντιμετώπισης.
Η σημαντική έρευνα που έχει πραγματοποιηθεί κατά τα τελευταία χρόνια έχει επιτρέψει την ανάπτυξη επιστημονικών μεθόδων, τεχνικών και τεχνολογιών που αφενός εξασφαλίζουν βέλτιστο εσωτερικό περιβάλλον καθώς και την μέγιστη δυνατή εξοικονόμηση ενέργειας. Οι τεχνικές αυτές που κατά βάση κάνουν χρήση ηλιακής ενέργειας καθώς και των άλλων πηγών του περιβάλλοντος έχουν ήδη αποδείξει σε πρακτικό επίπεδο ότι είναι ιδιαίτερα αποδοτικές τόσο ποιοτικά όσο και ποσοτικά. Η ευρύτερη εφαρμογή τους αποτελεί αίτημα για ένα καλύτερο κτιριακό περιβάλλον, εντός του οποίου βέβαια διαβιώνουμε το 80% περίπου της όλης μα ζωής.


Matheos Santamouris