«Εγκλωβισμένοι στην πυρηνική ενέργεια»: τι είπε στο econews ο υπεύθυνος της Greenpeace

Περιβάλλον Ενέργεια Οικολογία:
Στον απόηχο της πυρηνικής καταστροφής στη Φουκουσίμα, που συγκλόνισε τη διεθνή κοινότητα και έφερε ξανά στο προσκήνιο το θέμα των πυρηνικών, ο Τάκης Γρηγορίου, Υπεύθυνος για θέματα κλιματικών αλλαγών & ενέργειας στο Ελληνικό Γραφείο της Greenpeace, απάντησε στο www.econews.gr για τις επιπτώσεις της διαρροής ραδιενέργειας στη φύση και τον άνθρωπο, αλλά και για το μέλλον της πυρηνικής ενέργειας.

Μετά την πυρηνική καταστροφή στη Φουκουσίμα εντοπίστηκαν  ίχνη ραδιενεργού ιωδίου σε Κίνα, Κορέα, ακόμα και στις ΗΠΑ.  Εκτός από την ατμόσφαιρα και το βρόχινο νερό, μικρό ποσοστό ραδιενεργού ιωδίου-131 ανιχνεύθηκε  σε δείγμα γάλακτος από την Ουάσινγκτον. Ποιες επιπτώσεις έχει η διαρροή ραδιενέργειας στην τροφική αλυσίδα;

Το ιώδιο-131 είναι ένα από τα πιο ραδιενεργά ισότοπα που απελευθερώνονται σε ένα πυρηνικό ατύχημα και οι άνθρωποι εκτίθενται σε αυτό είτε μέσω του αέρα είτε μέσω της τροφικής αλυσίδας. Επειδή όμως ο χρόνος ημιζωής του είναι 8 μέρες (δηλαδή χρειάζονται 8 μέρες για να διασπαστεί η μισή ποσότητα του ραδιενεργού υλικού), η μεγαλύτερη ανησυχία προκαλείται τις πρώτες μέρες και εβδομάδες μετά το ατύχημα. Στο ανθρώπινο σώμα εισχωρεί και συγκεντρώνεται στο θυρεοειδή, όπου μπορεί να προκαλέσει καρκίνο του θυρεοειδούς. Η πιθανότητα αυτή είναι μεγαλύτερη στα παιδιά και στις εγκύους. Μεγαλύτερο πρόβλημα υπάρχει με το καίσιο-137, ένα άλλο ραδιενεργό ισότοπο που έχει απελευθερωθεί μετά το ατύχημα, αφού έχει χρόνο ημιζωής περίπου 30 χρόνια, δηλαδή η διάσπασή του θα διαρκέσει περισσότερο από έναν αιώνα. Οι ζωντανοί οργανισμοί αντιμετωπίζουν το καίσιο 131 σαν να ήταν κάλιο, γίνεται μέρος των ρευστών ηλεκτρολυτών και τελικά αποβάλλεται. Το καίσιο-137 επίσης περνάει στην τροφική αλυσίδα, ενώ μπορεί να προκαλέσει πολλούς διαφορετικούς τύπους καρκίνου.

Τα επίπεδα του ραδιενεργού ιωδίου-131 στο θαλασσινό νερό στην περιοχή γύρω από τον πυρηνικό σταθμό της Φουκουσίμα, την Πέμπτη ήταν 4.385 φορές υψηλότερα από το επιτρεπτό όριο. Τι σημαίνει αυτό για τα θαλάσσια οικοσυστήματα;

Η εμφάνιση πολύ υψηλών μετρήσεων ραδιενέργειας στη θάλασσα είναι μία άσχημη εξέλιξη, που μάλιστα αναμένεται να επιδεινωθεί από την απόφαση της Tepco να ρίξει επιπλέον 15.000 τόνους ραδιενεργού νερού στη θάλασσα. Το ραδιενεργό νερό που ήδη διαρρέει εδώ και μέρες στη θάλασσα περιέχει, εκτός από ιώδιο, καίσιο και πιθανώς και άλλα επικίνδυνα στοιχεία, όπως κοβάλτιο ή και πλουτώνιο. Αυτές οι εξελίξεις είναι πολύ ανησυχητικές, καθώς ήδη έχουν συλλεχθεί φύκια σε απόσταση 40 χλμ από το σταθμό τα οποία εμπεριείχαν χιλιάδες φορές περισσότερη ραδιενέργεια από το φυσιολογικό όριο. Τα φύκια αποτελούν σημαντικό κομμάτι της παραδοσιακής ιαπωνικής κουζίνας, όπως άλλωστε και τα υπόλοιπα αλιεύματα. Την ώρα που ήδη έχει επηρεαστεί η τροφική αλυσίδα στη στεριά, το γεγονός ότι το 90% του χρόνου ο άνεμος φυσάει προς τη θάλασσα, προκαλεί σοβαρές ανησυχίες για την κατάσταση των οικοσυστημάτων και τις επιπτώσεις στον άνθρωπο μέσω της τροφικής αλυσίδας. Οι ιαπωνικές αρχές οφείλουν να περιορίσουν άμεσα τη διαρροή ραδιενέργειας στη θάλασσα και να καταγράψουν τις επιπτώσεις στα θαλάσσια οικοσυστήματα.

Κατά την άφιξή του την Πέμπτη  στο Τόκιο ο Γάλλος πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί εξέφρασε την άποψη ότι πρέπει να θεσπιστούν νέοι διεθνείς κανόνες για την πυρηνική ασφάλεια. Πιστεύεις ότι η αυστηροποίηση του κανονιστικού πλαισίου μπορεί να συμβάλλει αποτελεσματικά στην πρόληψη και την αποτροπή μεγάλων πυρηνικών καταστροφών όπως αυτή στη Φουκουσίμα;

Η ίδια ρητορική επαναλαμβάνεται συνεχώς εδώ και αρκετές δεκαετίες, ειδικότερα με αφορμή κάποιο μεγάλο ατύχημα, όπως το Three Mile Island, το Τσερνόμπιλ και τώρα τη Φουκουσίμα. Η αλήθεια όμως είναι ότι η πυρηνική ενέργεια είναι επικίνδυνη από τη φύση της και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να εκμηδενιστεί η πιθανότητα ατυχήματος, είτε μιλάμε για διαφορετική τεχνολογία είτε για διαφορετική χώρα. Οι εξελίξεις στη Φινλανδία με την κατασκευή του περιβόητου αντιδραστήρα 3ης γενιάς EPR της Areva, επιβεβαιώνουν με τον πιο εμφατικό τρόπο τους εγγενείς κινδύνους που κρύβονται στην πυρηνική ενέργεια. Ο EPR υποτίθεται ότι αποτελεί το μέλλον των αντιδραστήρων: πιο ασφαλείς και πιο οικονομικοί. Η πραγματικότητα όμως είναι διαφορετική: η κατασκευή του EPR είναι ήδη 4 χρόνια εκτός χρονοδιαγράμματος, έχει υπερβεί το διπλάσιο της αρχικής εκτίμησης του κόστους (σήμερα ανέρχεται σε 5,8 δις €) ενώ η Φινλανδική Αρχή Πυρηνικής Προστασίας έχει βρει περισσότερα από 3.000 ελαττώματα στο σχεδιασμό που σχετίζονται με θέματα ασφαλείας και της γενικότερης ποιότητας της κατασκευής.

Η Greenpeace έχει πραγματοποιήσει πολυάριθμες διαμαρτυρίες, που πολλές φορές χαρακτηρίστηκαν ακραίες, πιέζοντας τις κυβερνήσεις για αλλαγή στάσης σε ό,τι αφορά τα πυρηνικά. Στις περισσότερες περιπτώσεις οι αντιδράσεις δεν κατάφεραν να κάμψουν την αδιαλλαξία των κυβερνώντων. Πιστεύεις ότι μετά τον πυρηνικό εφιάλτη στη Φουκουσίμα τα κράτη θα αναθεωρήσουν τη στρατηγική τους σε ό,τι αφορά τις ενεργειακές πηγές; Με απλά λόγια προτίθενται να «βγάλουν τα πυρηνικά από τον χάρτη» ή έστω να μειώσουν την παραγωγή;

Δυστυχώς η Φουκουσίμα επιβεβαίωσε με το χειρότερο τρόπο ότι τα πυρηνικά είναι εξαιρετικά επικίνδυνα. Δεδομένου ότι δεν υπάρχει πολύς χρόνος, εφόσον θέλουμε να αποφύγουμε τις καταστροφικές κλιματικές αλλαγές, οι χώρες θα πρέπει άμεσα να αναθεωρήσουν τις μακροχρόνιες ενεργειακές τους επιλογές, ενώ θα πρέπει να ξεκινήσουν με την απόσυρση των πιο παλαιών και επικίνδυνων πυρηνικών αντιδραστήρων. Γνωρίζουμε ότι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) μπορούν κάλλιστα να καλύψουν το κενό από μία τέτοια γρήγορη απόσυρση, ενώ σταδιακά μπορούν να αντικαταστήσουν πλήρως τα πυρηνικά που, ούτως ή άλλως, είναι μία αχρείαστη μορφή παραγωγής ενέργειας που μας εμποδίζει να μειώσουμε ταχύτατα τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Σύμφωνα, άλλωστε, με τα ίδια τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Ενέργειας (IEA) ακόμα κι αν κατασκευάζαμε έναν καινούργιο πυρηνικό αντιδραστήρα κάθε 10 ημέρες μέχρι το 2050, η συνολική μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τη χρήση πυρηνικής ενέργειας θα ήταν λιγότερη από 4%! Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να καταλάβουν ότι η πυρηνική ενέργεια, εκτός από εξαιρετικά επικίνδυνη, είναι και πανάκριβη ενώ τις εγκλωβίζει σε ένα μη-βιώσιμο αναπτυξιακό μονοπάτι. Αντίθετα, η έκθεση της Greenpeace Ενεργειακή Επανάσταση, σε συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (EREC) δείχνει ότι το όραμα 100% ΑΠΕ ως το 2050 όχι μόνο μειώνει ταχύτατα τις επικίνδυνες εκπομπές στα επίπεδα που υποδεικνύει η επιστήμη, αλλά παράλληλα έχει πολύ μεγαλύτερες αναπτυξιακές προοπτικές.

econews